* چشمه های خروشان تو را می شناسند / موج های پریشان تو را می شناسند

۱- چشمه های خروشان : ترکیب وصفی ، خروشان : صفت فاعلی حالیّه است.۲- موج های پریشان : ترکیب وصفی ۳ -  بین واژه های خروشان و موج  تناسب وجود دارد.  ۴- تو را می شناسند : ردیف  است. می شناسند : مضارع اخباری است. ۵-  منظور از چشمه های خروشان وموج های جوشان  انسان آزاده ، پاک و صادق هستند.

* پرسش تشنگی را تو آبی ، جوابی / ریگ های بیابان تو را می شناسند

۱- پرسش : اسم مصدر از مصدر پرسیدن ۲- تشنگی : تشنه بودن ، واژه معنی مصدری می دهد، پسوند ( ی ) مصدری است.  پرسش تشنگی : استعاره مکنیّه دارد. ۳- ریگ های بیابان : ترکیب اضافی است. منظور شاعر از ریگ های بیابان همان انسان های درد مند هستند. ۴- بین واژه های تشنگی و آب  و بیابان و آب تناسب دیده می شود.

* نام تو رخصت رویش است و طراوت / زین سبب برگ و باران تو را می شناسند.

۱- رخصت : اجازه ، دستور ۲- رویش : از مصدر روییدن ، اسم مصدر است. ۳- طراوت : تازگی ، نشاط ، شادابی  ۴- بین واژه های باران و رویش تناسب دیده می شود.  باران  نماد پاکی است. ۵- زین سبب :  از این سبب

 نکته طلایی : در این بیت آرایه ی حُسن تعلیل دیده می شود. در مصراع دوم آرایه ی  تشخیص دیده می شود.

*  هم تو گل های این باغ را می شناسی / هم تمام شهیدان تو را می شناسند

۱- ( هم )به معنی هم چنین قید تاکید است. ۲- این باغ : یک ترکیب وصفی است. ( این ) صفت اشاره است. ۳-  می شناسی : مضارع اخباری  ۴- تمام شهیدان : گروه نهادی ۵- تو : ضمیر شخصی جدا ، مفعول جمله است.

* اینک ای خوب ، فصل غریبی سر آمد / چون تمام غریبان تو را می شناسند          

 ۱- اینک : قید زمان ۲-  ای خوب : شبه جمله ، خوب، صفت جانشین اسم ، منظور امام رضا  ( ع ) ۳- سرآمد : به پایان رسید  ۴- چون : به معنی ( زیرا ) حرف پیوند است. ۵- بین واژه های غریب و می شناسند ، تناسب دیده می شود. 

 * کاش من هم عبور تورا دیده بودم / کوچه های خراسان تو را می شناسند

۱- کاش : قید افسوس و آرزو  ۲-  هم : به معنی هم چنین یا نیز : قید تاکید است. ۳-  دیده  بودم : ماضی بعید  ۴- بین واژه های عبور و کوچه تناسب وجود دارد.

                                                                     قیصر امین پور

* میلاد گل و بهار جان آمد / بر خیز که عیدِ می کِشان آمد

  ۱-  میلاد گل : اشاره به حضرت مهدی ( عج )  میلاد گل و بهار جان : گروه نهادی  ۲-  عید می کِشان : عید عاشقان ، دلدادگان به امام زمان ( عج ) ۳- بر خیز : فعل امر از مصدر برخاستن

* خاموش مباش زیر این خِرقه /بر جان جهان ؛ دو باره جان آمد

 ۱-  خرقه : لباس ، جامه ی عارفان و عاشقان ۲-  جان جهان : جناس ناقص افزایشی ۳-مصراع اوّل یک طنز لطیف دارد ، شاعر ( امام خمینی ره ) معتقد است که باید از لباس ریا خود را بیرون آورد. در ادب عرفانی بعضی از واژه ها معنای عکس می دهد. به عنوان مثال : خرقه که یک لباس درویشی و عارفانه است ولی در عرفان لباس ریا کارانه است  ۴-  جان ، جان  :.به نظرمی رسد در مصراع دوم بین دو واژه ی ( جان ) آرایه ی جناس تام دیده می شود.  ۵- بیت دارای واج آرایی حرف ( ج ) است.

* گلزار عیش ، لاله باران شد / سلطان زمین و آسمان آمد.

۱-  گلزار : نهاد     ۲- عیش : خوشی  در جمله نقش متمّی دارد. ۳- لاله باران : مسند ۴- لاله باران : بارانی از لاله ، تشبیه دارد. ۵-  سلطان زمین و آسمان : گروه نهادی  ۶- در مصراع دوم آرایه ی تضاد یا طباق دیده می شود.

* آماده ی امر و نهی و فرمان باش / هشدار، که مَنجی جهان آمد

 ۱-  آماده ی امر و نهی و فرمان : گروه مسندی است ؛ زیرا جمله اسنادی است. ۲-  هشدار : آگاه باش ، جمله ی یک جزئی بی فعل است. ۳-  منجی : نجات بخش ۴- منجی جهان : منظور حضرت مهدی ( عج ) است.

                                                                           امام خمینی (ره)